Perseverance (Azim) ve Minihelikopter Ingenuity (Yaratıcılık - Marifet)

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Mars'a inen uzay aracı Perseverance'ın iniş anına ait yeni bir fotoğraf yayınladı.

Uzay aracı Perseverance yedi aylık bir yolculuktan sonra Kızıl Gezegen'e sorunsuz bir şekilde indi. Araç, Mars’ta bir zamanlar yaşam olduğuna dair kanıt arayacak. Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) uzay aracı Perseverance (Azim), "Mars 2020" misyonu kapsamında 20 kamera ve mini helikopteriyle Kızıl Gezegen Mars’a iniş yaptı. Perseverance, Dünya ile uzaklığı Güneş etrafındaki yörüngesine göre 55 milyon ila 400 milyon kilometre arasında değişen Kızıl Gezegen’de yaşamın izlerini arayacak. Ayrıca Dünya dışında uçan ilk mini helikopter "Ingenuity" de bu araçla birlikte Mars'a gitti.

Perseverance, Mars'a yollanan beşinci uzay aracı. Diğer dört uzay aracı da ABD tarafından yollanmıştı. Son yollanan uzay aracı "Curiosity" hala faaliyetini sürdürüyor.

Bir tonluk robotun Perşembe akşamı TSİ 23.55'te Mars'taki Jezero Krateri'ne inişi sırasında NASA'nın kumanda merkezinde büyük heyecan yaşandı. İnişinden bu yana Perseverance'ın üzerinde uydular dolaşıyor. Bu uydular, robottan gelen verileri Dünya'ya aktarıyor. NASA yetkililerine göre, 2,7 milyar dolara mal olan Perseverance hedeflenen iniş alanının neredeyse tam ortasında bulunuyor. Burası, bir gölün kenarında oluşan eski bir nehir deltasına iki kilometre kadar uzaklıkta. NASA yetkilileri, tehlike sensörlerinin tekerler açılmadan önce son anda uzay aracının engebeli bir alana inmesini önlediğini söylüyor. Önümüzdeki günlerde aracın zorlu arazi koşullarında hareket ederken hasar görüp görmediği incelenecek. Bundan sonraki aşamada uzay aracının, ana kamera sisteminin bağlı olduğu direğinin yükseltilmesi gerekiyor. Aracı Mars'ın yüzeyine indiren yazılım da Perseverance'ın arazide ilerlemesini mümkün kılacak yazılımla değiştirilecek. Ancak şüphesiz, kamuoyunu en fazla heyecanlandıracak şey görüntüler olacak olacak.

Perseverance projesinin başkan yardımcısı Matt Wallace, "İlk kez kendimizi başka bir gezegene inerken çekilmiş yüksek çözünürlüklü bir videoda göreceğiz" dedi. Matt Wallace, "Sanırım bu videoyu çekmeyi başardık. Umarım heyecan verici video olur. Üstelik bu görüntüler sesli olacak" diye konuştu. NASA'nın kumanda merkezi ekibi, inişin başarılı olmasına rağmen uzun süre heyecanlarını üzerinden atamadı. Aracın başarılı bir şekilde indiğini, uzaktan ölçüm sonuçlarının gelmesinden sonra projenin yönlendirme, navigasyon ve kontrol sorumlusu Swati Mohan duyurdu. Mohan BBC'ye, "Haberi verebilmek için duymam gerekenlere o kadar çok odaklanmıştım ki, gerçekten indiğimizi "İniş doğrulandı" diye bağırdıktan ve insanların sevinç çığlıkları atmasından sonra fark ettim. Gerçekten Mars'taydık. Prova yapmıyoruz. Bu gerçekti" dedi. Projenin kontrol merkezi California'nın Pasedana kentindeki Jet İtki Laboratuvarı'nda. Sıkı koronavirüs protokolleri nedeniyle NASA, burada görev yapacak kişilerin sayısını sınırlamak zorunda kaldı. Bu nedenle proje yöneticilerin büyük kısmı başka merkezlerden gatta evlerinden çalışmak zorunda kaldı. Purdue Üniversitesi'nden Briony Horgan, "Normalde hepimiz Pasedana'da olup işe koyulacaktık. Pandemi sırasında bunu başarmak kolay olmadı. Ama NASA, bunun gerçekleşmesi için kaynaklarını yönlendirerek mükemmel bir iş başardı" dedi.

Perseverance, Mars'ta bir helikopter deneyi de yapacak. Uzay aracının beraberinde getirdiği bir mini helikopter ilk kez başka bir dünyada uçacak. NASA uzmanları bunun Mars için bir tür "Wright Kardeşler anı" olacağını söylüyor. Daha sonra uzay aracı asıl görevine odaklanacak ve Kızıl Gezegen'de mikrobiyolojik yaşam izleri arayacak.California Üniversitesi'nden gezegen bilimci Bethany Ehlmann, "Bu yaşam formlarının Dünya'da 3,5 milyar yıl önce yaşadığını biliyoruz. Cevabını aradığımız soru; bunların Mars'ta da 3,5 milyar yıl önce, göl diplerinde yaşayıp yaşamadığı" dedi. Perseverance bu kapsamda önce Jezero'nun eski delta sistemine yönelecek. Uzay aracı deltanın tabanından örnekler toplayacak sonra kraterin kenarına gidecek. Uydular daha önce 45 kilometre çapındaki kraterde kil ve karbonat dahil birçok kaya türü olduğunu tespit etmişti. Perseverance tüm bu oluşumları mikroskobik seviyede inceleyebilecek cihazlara sahip. Araç, topladığı kaya örneklerini küçük tüplere doldurup krater zeminine bırakacak. Bunlar daha sonra başka bir görevde indirilecek araçla toplanarak Dünya'ya getirilecek.

"Mars 2020" Kızıl Gezegen'de bir zamanlar yaşamın var olduğuna dair kanıt derlemek için görevlendirilen ilk misyon. NASA bu bağlamda yaklaşık 2,4 milyar dolar (1,98 milyar euro) bütçe ayırdı. Alman Havacılık Merkezi (DLR) de, veri ve görüntülerin değerlendirilmesinde misyona destek oluyor. Araç, Jezero Krateri ve çevresindeki nehir, göl ve delta kalıntılarından kaya ve toprak örnekleri toplayacak. Toplanan örnekler analiz için Dünya'ya getirilecek. Numunelerin 2030'lu yıllarda NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından planlanan ortak bir misyon kapsamında Dünya'ya getirilmesi planlanıyor.

Kaynaklar

https://www.dw.com/tr/nasan%C4%B1n-uzay-arac%C4%B1-perseverance-marsa-ini%C5%9F-yapt%C4%B1/a-56622044

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56124991