8 ve 6 Köşeli Yıldızların Anlamları

8 KÖŞELİ YILDIZIN ANLAMI (SELÇUKLU YILDIZI)

Bazı rakamlar vardır günlük hayatımızda çok kullanırız; 7, 8, 12, 40 gibi. Geçmişten günümüze inançların, kültürlerin birbiriyle etkileşim sonucu nesilden nesile, bir inançtan farklı bir inanca ya da bir milletten farklı bir millete geçmiş bu sembolik rakamlar. 8 rakamı ise günümüzde bizim daha çok Selçuklu Yıldızı dediğimiz de aklımıza gelen bir sembol.

Hepimizin bildiği klasik bir tabirle Malazgirt Savaşı ile Anadolu’nun kapılarını Türklere açan Selçuklular, Anadolu’ya Türklerin girişini daha da hızlandırmanın yanı sıra bıraktığı eserlerle bir anlamda Anadolu’nun Türk yurdu olmasını sağladı.

Fakat bir bölgenin tam anlamıyla bir milletin izini taşıması sadece topraklara yerleşmekle olmaz, o bölgede insanların kültürünün sanatının da kalıcı olması gerekir ki, o topraklar yurt olabilsin. Selçuklular da Anadolu’da inşa ettikleri anıt niteliğindeki eserlerle Anadolu’nun Türkleşmesi için çok sağlam ve başarılı bir temel attılar. Özellikle mimari, kültür ve sanat alanlarında bırakılan bu eserler Anadolu’nun Türk Tarihi açısından temelini oluşturdular.

Selçukluların inşa ettiği medrese, cami, türbe, kervansaray gibi birçok yapıda özellikle taş malzemeyi kullanmayı tercih ettiler ve bunların üzerine de geometrik motifler işlediler. Bunlarda kazayağı gibi eski Türklerin yaşamını yansıtan Şamanizm kökenli birçok süslemenin yanı sıra hepimizin İsrail bayrağındaki altı köşeli yıldız yani Davud Yıldızı ya da Süleyman Mührü ile karıştırdığımız sekiz köşeli iç içe geçmiş iki kareden oluşan Selçuklu Yıldızı çok önemli bir yere sahiptir.

Anadolu’da biz bunu Selçuklu Yıldızı olarak bilirken, Orta Asya’da Türkistan Yıldızı olarak bilinir. İslamiyet’te ise 8 cennetin olduğu ve 8 köşeli yıldızın da 8 cennet kapısını simgelediği söylenir.

Anadolu Selçuklu Devleti’nin en önemli şehirlerinden olan Konya, Sivas, Kayseri, Erzurum, Antalya başta olmak üzere Anadolu’nun her yerinde bu sembolün olduğu yapılara rastlamak mümkündür. Darüşşifalardan tutun da camilerde, medreselerde, taç kapılarda hatta şadırvanlarda bile 8 köşeli yıldız mutlaka kullanılmıştır.

İç içe geçen iki kareden oluşan Selçuklu yıldızının her bir ucu bir erdemi simgeler. Bunlar sırasıyla; Merhamet, Şefkat, Sabretmek, Doğruluk, Sır Tutmak, Sadakat, Cömertlik ve Rabbine Şükretmektir.

Her milletin kültüründe belirli dönemlerinin simgesi olan semboller vardır. Selçuklu yıldızı da XI. ve XIII. yüzyıllar arasında Anadolu’da hüküm süren Anadolu Selçuklularının bize bıraktığı en önemli miraslardan biridir. Osmanlı da bunu ardından yapılarında sürdürür.

Bazı süslemelerde 8 köşeli yıldız olarak karşımıza çıkarken, Osmanlı dönemi türbelerine baktığımızda sadece Osman Gazi ve I. Mehmet (Çelebi)’in türbelerinin - yani birinci ve ikinci kurucu olarak nitelendirebileceğimiz padişahların – sekizgen olduğunu görüyoruz.

Bu Selçuklu yıldızının kültürel anlamda ne kadar kıymetli ve süreklilik arz eden bir sembol olduğunun en önemli göstergelerinden biridir. Tabi şunu da belirtmek lazım Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kabrinin etrafında bulunan mermer de sekizgendir.

Günümüzde Türk Dünyasının en önemli sembollerinden birisi diyebileceğimiz bu yıldızı Türmenistan Devlet Armasında ve Bayrağında, Azerbaycan Devlet Armasında ve Bayrağında, T.C. Emniyet Genel Müdürlüğü armasında ve daha birçok yerde görebiliyoruz. Selçuklu yıldızı demek Türk demektir.

Evet, günlük hayatımızda semboller her an her yerde karşımıza çıkarken, biraz daha farkındalıkla yaklaşmak lazım diye düşünüyorum sembollere. Baktığımızda anlamlandırabilmek lazım, verdiği bir mesaj varsa bunu almak lazım. Selçuklu 8 Köşeli Yıldızının yüklendiği her bir anlamı idrak edebilmek temennisiyle….

Anadolu Selçuklu döneminden başlamak üzere günümüze kadar yapılmış mimari eserlerde sıklıkla karşılaşılan sekiz köşeli yıldız motifinin Anadolu’daki ilk örneklerini 1235-1236 yıllarında inşa edildiği düşünülen Konya Beyşehir Kubadabad Sarayı ve Konya’daki Alaeddin Köşkü (1156-1192)’nde görebiliriz. Uzun yıllar başkentlik yapmış olan Konya’da o döneme ait neredeyse tüm eserlerde bu motif kullanılmıştır. Tarihi Karatay Medresesi’nde sergilenen çinilerde de bu motife rastlamak mümkündür. Anadolu Selçuklu Devletinden günümüze miras kalan Sekiz Köşeli Yıldız ve Çift Başlı Kartal motifleri günümüzde Konya Büyükşehir Belediyesi ve Konya Selçuklu Belediyesinin logolarında da yer bulmuştur.

Sekiz köşeli yıldız motifinde iki eşit büyüklükteki kare iki farklı dünyaya atıfta bulunur; bu karelerden biri içerisinde yaşadığımız maddi dünyayı diğeri ise manevi olanı yani âhireti ifade etmektedir. Bektâşilikten Nakşibendîlik’e, Yesevilikten Kâdiriliğe kadar geleneksel tasavvuf hayatında sekiz köşeli yıldız bu minvalde ele alınmıştır.

Yıldızlı armalardan bir diğeri de Cumhurbaşkanlığı Arması ve Forsudur. Ortasında 8 uzun, 8 kısa ışını olan güneş ve çevresindeki 16 yıldızdan oluşan şekle “Cumhurbaşkanlığı Arması” denilmektedir. Burada güneş; sonsuzluğu ve bu özelliği ile Türkiye Cumhuriyeti‘ni, 16 yıldız ise tarihteki bağımsız 16 büyük Türk devletini simgeler. Arma, Cumhurbaşkanlığının amblemi niteliğindedir. Cumhurbaşkanlığı forsu ise bu armanın Türk Bayrağı ile birlikte kullanılmasıdır. Cumhurbaşkanlığı Forsu pek çok anlam, motif ve değeri bünyesinde barındırmakta; yüzlerce yılın birikimini, tarihteki Türk topluluklarını, dolayısıyla Türk birliğini ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil etmektedir.

1- Büyük Hun İmparatorluğu (M.Ö. 204-M.S. 216)

2- Batı Hun İmparatorluğu (M.S. 48-216)

3- Avrupa Hun İmparatorluğu (M.S. 375-469)

4 -Ak Hun İmparatorluğu (M.S. 420-552)

5- Göktürk İmparatorluğu (M.S. 552-745)

6- Avar İmparatorluğu (M.S. 565-835)

7- Hazar İmparatorluğu (M.S. 651-983)

8- Uygur Devleti (M.S. 745-1368)

9- Karahanlılar (M.S. 940-1040)

10- Gazneliler (M.S. 962-1183)

11- Büyük Selçuklu İmparatorluğu M.S. 1040-1157

12- Harzemşahlar (M.S. 1097-1231)

13- Altınordu Devleti (M.S. 1236-1502)

14- Büyük Timur İmparatorluğu (M.S. 1368-1501)

15- Babür İmparatorluğu (M.S. 1526-1858)

16- Osmanlı İmparatorluğu (M.S. 1299-1922)

Sonuç olarak belirtmek gerekirse sekiz köşeli yıldız veya altı köşeli yıldız motifleri eskiden beri farklı alanlardaki eserlerde kullanılmıştır. Bu motiflerin İslâm eserlerinde de sıklıkla tercih edildiği bir âşikardır. Yüzyıllardır kullanılan bu motifleri 1948 yılında kurulan İsrail Devleti veya siyonist düşünce ile özdeşleştirmek tarihi bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bu simgelerin hem tarihte hem de günümüzde bir çok eserde kullanılıyor olması; bu simgelerin bizim kültürümüze var olduğunu, ecdâdımızın eserleri ile günümüz eserlerinin bütünlük arz ettiğini ve kıyâmete kadar da bu bağın sarsılmadan devam edeceğini göstermektedir.

Belirtilen 16 büyük Türk devletinin isimleri şu şekildedir:

6 KÖŞELİ YILDIZIN ANLAMI

Tüm bu özelliklere sahip evrensel anlam taşıyan semboller arasında yer alan ve dünya çapında en bilinir sembollerden birisi olan sembol ise iki eşkenar üçgenin iç içe girmesiyle oluşan 6 köşeli yıldız sembolüdür.

Bu yıldızın diğer adı ise Hexagramdır.

6 köşeli yıldız sembolü görüldüğü zaman, zihinlerde akıllara ilk olarak İsrail ve Yahudilik kavramları gelmektedir. Bundaki neden ise, bu sembolün İsrail bayrağında yer almasıdır. Bu nedenle 6 köşeli yıldız sembolü İsrail Devleti ve Yahudilik diniyle özdeşleştirilmiş bir sembol haline gelmiştir.

Toplum açısından bu sembol bu şekilde değerlendirilmektedir. Fakat bu sembol çok daha karmaşık ve esrarengiz özellikler taşır. Bu nedenle bu değerlendirme oldukça eksik kalır. Çünkü, günümüzde İsrail Devleti’nin bayrağında bulunan bu sembol, Osmanlı Devleti zamanında birçok sanat eserlerinde kullanılırken, camilerde dahi bu sembol kullanılmıştır. Çünkü bu sembol, İslamiyet dininde oldukça önemli ve değerli semboldür. 6 köşeli yıldız sembolü, İslamiyet dininde Hz.Süleyman’ın mührü anlamına gelmektedir. Bu nedenle bu sembole eski Türk Devletlerinde ve de Osmanlı Devletinde oldukça değer verilerek eski zamanlarda padişahların kıyafetlerinde dahi bu sembol kullanılmış bulunmaktadır.

İslamiyet dininde Mühr-ü Süleyman yani Süleyman’ın mührü olan bu sembol, Hz.Süleyman’ın yüzüğündeki semboldür. Bu sembol Hz. Süleyman’ın yüzüğünün üst kısmına yer alarak bu peygamber bu yüzük sayesinde tarihte dünyaya hükmetmiştir. Hühr-ü Süleyman, Allah’ın CELÂL ve CEMÂL sıfatları anlamına da gelmektedir. Aynı zamanda Hz.Süleyman’ın bu yüzük sayesinde hayvanlarla konuştuğu da söylenmektedir.

Günümüzde sadece İsrail Devleti ve de Yahudilik diniyle özdeşleştirilmiş olan bu sembol, aynı zamanda eski Türk Devletlerinin bayraklarında ve sancaklarında da yer almış durumdadır. Buna ise verilebilecek en iyi örneklerden birisi, Karamanoğlu Beyliğinin bayrağıdır. Bu beyliğin bayrağında 6 köşeli yıldız sembolü yer almıştır. Karamanoğlu Beyliği ise, Anadolu’da yaşamış olan bir Türk Devletidir ve 13. Yüzyılda Anadolu’nun en güçlü devleti olarak gösterilmektedir. Bunun dışında Teke Beyliğinin Sancağında da bu sembol kullanılmıştır. Bu beylik Akdeniz bölgesinde hüküm sürmüş ve sembolde her köşenin üzerine bir hilal koyularak İslam boyları ve dini simgelenmiştir. Candaroğlu beyliğinin sancağında da bu sembol kullanılmış durumdadır.

Tarihteki kullanımına bakıldığında oldukça eski bir tarihi olan bu sembol, İslam dininde önemli bir sembol olarak görülmüş ve bazı sancaklarda da bu sembole İslamiyet’de çok önemli yeri olan 4 Halife’nin isimleri bile yazılmıştır. Sembolün neden İsrail bayrağının sembolü haline geldiğine bakıldığında ise, bunun nedeni Eski Hazar boylarıdır. Bilindiği üzere dünya üzerinde yer alan dünya üzerindeki Musevilerin çoğunun kökeni Musevi Hazar Türk’lerinden gelmektedir. Bu sembolün İsrail bayrağında neden mavi renkte olduğuna bakıldığında ise, eskiden yaşamış olan Türk boylarının hemen hemen hepsinde mavi rengin Tanrı’yı işaret etmedir.

Günümüzde iki üçgenin bir araya geçmesiyle altı köşeli yıldız sembolü, Mühr-ü Süleymandır ve de Osmanlı Döneminden kalma çoğu camide de motif olarak kullanılmıştır.

Altı köşeli yıldız Yahudilik ve Hıristiyanlık’ta “Davut Yıldızı” olarak bilinirken İslam geleneğinde “Süleyman Mührü” olarak köklü bir geçmişe sahiptir. Yahudilik ve Hıristiyanlıkta İslam geleneğinde altı köşeli yıldız şeklinde olduğuna inanılan Süleyman Mührü’nün beş köşeli yıldız şeklinde olduğu kabul edilir. Arkeolojik bulgular altı köşeli yıldızın beş köşeli yıldızdan üç bin yıl önce kullanıldığını kanıtlar. Altı köşeli yıldız yaygın olarak “Davut Yıldızı” ismiyle bilinir. Bugün Davut Yıldızı İsrail bayrağında tanrının koruyuculuğunun bir simgesi olarak muhafaza edilmekle birlikte Yahudi kimliğinin evrensel bir sembolüdür.

Kaynaklar

https://www.rehbername.com/rehberce/sekiz-koseli-selcuklu-yildizinin-anlami-nedir

https://somuncubabaturbesi.com/sekiz-koseli-yildiz-selcuklu-yildizi/

https://www.bilgiustam.com/6-kseli-yildiz-sembol-ve-bilinmeyenleri/