Demans ve Alzheimer hastalığı Nedir?
Demans ve Alzheimer hastalığı ile pek çok ortak belirti taşır ama aslında bu iki rahatsızlık birbirinden farklıdır.
Demans halk arasında bunama olarak bilinir. Bunama pek çok kişinin etrafında, özellikle yaşlı bireylerde gözlemlediği rahatsızlıklardan biridir.
Demansın yelpazesi epey geniştir. Ancak Alzheimer hastalığı kendine has fizyolojik belirtilerle özel bir yeri vardır. Bazı doktorların bile demans ve Alzheimer hastalığı arasında ayrım yapamadığını gördüm. “Eskiden bunama diyorlardı, şimdi adı Alzheimer oldu, aslında aynı şey” diyen doktorlar var. Demans ve Alzheimer hastalığı aynı şey değildir. Biri, diğerinin alt kümesidir.
Demans ve Alzheimer Hastalığı Nedir?
Demans beyinde birlikte görülen belirtiler veya tek bir belirtidir yani bir sendromdur. Demansı bir hastalık olarak teşhis etmek, nitelemek doğru değildir. Bu daha çok hafıza kaybı, düşünme sorunları ve konuşma güçlüklerini kapsayan belirtiler olarak tanımlanmalıdır.
Demanslar beyin hücrelerinin (nöronlar ve glia hücreleri) hasar görmesiyle ortaya çıkar.
--------------------------------------
Alzheimer hastalığının tau proteinlerinin birikmesi, beta amiloid plakları gibi daha kesin belirtileri vardır ve beyni yok eden bir hastalıktır.
Bu yüzden Alzheimer hastalığı aslında demansın en yaygın sebeplerinden biri olarak kabul edilir.
Bir kişiye demans teşhisinin konulması için kişinin bilişsel işlevlerinin bazılarında bozulma ve davranışlarında değişiklikler olmalıdır. Herkesin hafızası süper olmayabilir. Bazı kişilerin bellekleri yaşla beraber zayıflayabilir, bazı şeyleri unutabilir. Ancak bu unutkanlık günlük yaşamı etkileyecek boyuta gelirse ve sosyal sorunlara neden olursa o zaman demansı işaret edebilir.
Biraz unutkan diye kimseye demans teşhisi konulmaz. Konuşma bozuklukları, görsel algı, problem çözme ve odaklanmada yaşanılan sorunlar da demansa işaret eder.
Bazı hastalar duygularını kontrol etmekte çok zorlanır, kişilikleri değişebilir. Orta seviyelerde hayat kalitesini düşüren bu rahatsızlık ilerleyen aşamalarda kişiyi başka insanlara muhtaç hale getirir.
Demansın belirtileri ve işaretleri beyindeki sağlıklı nöronlar öldüğünde, arkadaşlarıyla konuşmadığında veya doğru çalışmadığında ortaya çıkar. Yalnız bir nöronun beyne hiçbir faydası yoktur. İnsanlar yaşlandıkça beyin hücreleri ölmeye başlar. Bu yüzden demansın görülme oranı da yaşla beraber artış gösterir.
Unutkanlık gibi bilişsel işlevlerin sekteye uğraması normal yaşlanma sürecinde görülebilecek şeylerdir. Ancak bu durum çok ağır olursa ve hayatı ciddi oranda olumsuz etkilerse bir doktora görünmekte fayda vardır.
Alzheimer hastalığı demansın sık görüldüğü hastalıklardan biridir. Alzheimer hastalığı tüm demansların %60’ından fazlasını oluşturur. Bir inme (felç) sonrası ortaya çıkan 'vasküler demans' ise demansın en sık görülen ikinci tipidir.
Alzheimer hastalarında erken belirtiler gündelik yaşamda aksaklıklara neden olacak hafıza bozuklukları ile başlar. Diğer fonksiyonların etkilenmesi hastalığın ilerleyen aşamalarında görülür.
Alzheimerın sebep olduğu hafıza bozuklukları nedeniyle kişi, tanıdıklarını hatırlayamama, kullanmayı bildiği aletleri artık kullanamama gibi durumlarla karşılaşabilir.
Demansta ise durum böyle değildir.
Demans, kişinin hafızasının korunduğu ama kendini ifade edemediği, gündelik hayattaki aktivitelerini sürdüremediği dolayısıyla içine kapanabileceği bir duygu durumu üretebilir.
Demans, bilişsel ve entelektüel işlevlerde azalma sonucu bellek, konuşma, algılama, hesaplama, yargılama, soyut düşünme ve problem çözme gibi bilişsel işlevlerden en az ikisinde bozukluk olmasıdır. Demans, birden fazla zihinsel alanda kalıcı ve ilerleyici gerilemenin günlük aktivitelerini bozmasıyla sonuçlanan bir klinik sendromdur.
Demans, beyinin hücrelerinin kaybı sonucu, birden fazla zihinsel işlevlerin bozulması, bununla ilintili olarak günlük yaşam aktivitelerinin eski düzeyinde sürdürülememesine neden olan, doğal seyri açısından kalıcı, sıklıkla da ilerleyici bir klinik tablodur. Tüm demanslar içinde en sık görüleni Alzheimer Hastalığı’dır
Alzheimerın demansa neden olan diğer hastalıklardan ayrılabilmesi için nöropsikolojik testler uygulanabilir. Bu testlerle Alzheimerın tipik özellikleri saptanabilir. Hekim bilişsel fonksiyonların ayrıntılı olarak incelenmesiyle hastalıkların doğru teşhisini koyabilir.
Genel olarak en çok yaşlı kişilerde meydana gelen bir diğer tabiri ile bunama, beyin küçülmesi sonrası ortaya çıkmaktadır.
Tıpta kullanılan terimleri, demans ve Alzheimer olarak bilinen bu hastalığın ilerlemesi durumunda ,hastanın eski sağlığına kavuşması imkansız olabilir.
Beyin içinde milyarlarca hücre bulunur. İşte bu hücreler her gün yavaş yavaş ölerek azalmaya başlar. Hücre azalımı arttıkça beyin gerekli fonksiyonlarını kaybetmeye başlar. Unutkanlıklar çoğalır. Hatta bellek eskisi kadar profesyonel düşünmemeye başlar. Zaman geçtikçe büyüyen bu rahatsızlık yaşın ilerlemesinden dolayı bunamaya kadar gider.
Artık kişi ruhsuz bir halin içine gömülür. Tepkileri ve cevapları adeta bir çocuğu andırır. Anlamsız cümlelerin arkasında bir de yoğun dalmalar,kilitlenmeler meydana gelir. Beyin gün geçtikçe işlevselliğini kaybeder ve artık o doyasıya sohbet ettiğiniz kişinin ,sessiz ve çaresiz bakışlarının tesiri altında kalırsınız. Bu acı gerçek işte beyin küçülmesi ile son bulur. Beyin küçülmesi yaşayan kişiler hemen tedaviye ,erken müdahale ettiklerinde iyileşme oranları artabilir.
Bir diğer adı bunama olan demansın ilerlemesi halinde, olumsuzluklar son hızla devam eder. Beyin küçülmesi ,neredeyse sağlam kalan hücrelerinde ölmesine neden olur.
Hücreler öldükçe kan akımı yavaşlar. Beyin damarlarında tıkanıklıklar artmaya başlar. Kişide gün içinde aşırı yorgunluk, hayattan bezme, isteksizlik ve yetersizlikler oluşmaya devam eder. Tedaviye erken başlanması olumlu sonuçlar doğurabilir.
Fakat, tedaviye geç kalma durumu riski arttırır ve kişi adeta bir bitki gibi ,boş gözlerle hayata bakar. Söyleneni duymaz. Tepki vermez. Nereye baktığını anlamaz. Bazen hareketlerinde 4 yaşında bir çocuk gibi boş oyunların içinde bulur kendisini. Konuşma yetisi neredeyse hiç kalmaz. Dinleme, algı sistemi, hareketlerde aşırı yavaşlamalar meydana gelir. Beyin son hızla küçülmeye devam eder.Bütün becerilerinden neredeyse yoksun kalır. Demans son derece tehlikeli bir hastalıktır. Kişinin hayatını bitirir. Bütün yaşama sevincini elinden alır. Hayat ile olan ilişkisi tamamen kesilir
Alzheimer, demansın çeşitlerinden biri olarak bilinir. Bu hastalığa yakalanan kişiler bunama dışında sosyal faaliyetlerinde oldukça güçsüzdürler.
Örneğin tuvalet ihtiyacını sağlayamama,üstünü çekememe,altına kaçırma,yürümede güçlük,kas ve eklemlerinde aşırı zayıflıklar oluşur.Sürekli unutkanlıkları çoğalır. Ahzeimer olan kişinin eski haline gelmesi mümkün değildir. Artık beyin hücreleri tamamen ölmüştür. Kişi yemek yemede iştahsızlık yaşar. Yediğiniz,anlamaz,doyduğunu anlamaz.
Zayıflamaya, midesi küçülmeye başlar. Aşırı kilo kaybının nedeni hislerini kaybetmesinden kaynaklanır. Bunun nedeni bunamanın çok hızlı bir şekilde artması,beyin küçülmesinin tamamen gerçekleşmesidir.
Alzheimer Hastalığı Bir Demans Türüdür
Demans ve Alzheimer hastalığı birbirinin aynısı olarak görülmemelidir. Alzheimer hastalığı Amerika’da en fazla öldüren 6. hastalıktır.
Hatta yakın zamanda kanser ve kalp hastalıklarının ardından 3. sıraya yerleşebilir.
Tüm demans çeşitlerinin 50-70%’inin ortaya çıkışının asıl faili Alzheimer hastalığıdır.
Demansın nedenleri o kadar geniştir ki, seerbest radikallerden tutun, Creutzfeldt-Jakob hastalığına kadar pek çok etken bu yelpazede yer alabilir. Demansın nedenlerini ve belirtilerini tanımlarken yaşlılığın getirdiği bedensel ve zihinsel yavaşlamayı hemen demans sınıfında değerlendirmemeliyiz. Kişi yaşlanırken beden ve zihin işlevlerinin yavaşlaması insan fizyolojisinin doğal bir sonucudur. Ancak olması gerekenden çok hızlı olmamalı ve sonuçları hayatı alt üst etmemelidir.
Demansın farklı nedenleri olduğu kadar çok farklı türleri de vardır. Lewy body demans, frontotemporal demans, vasküler demans bunlardan bazılarıdır.
Birçok zaman hastalarda birden fazla demans türünün semptomları aynı anda görülür. Örneğin, aynı anda Alzheimer hastalığı ve vasküler demans hastası olabilirsiniz.
Demansın belirtileri çok değişkendir ve hafıza sorunları, iletişim, dil güçlükleri, odaklanma ve dikkat kaybı, muhakeme becerisinin ve görsel algının zayıflaması demansın yaygın görülen belirtilerindendir. Ancak farklı tür demanslar farklı türde beyin hasarlarıyla ilişkilidir. İlaveten, demanslı hastaların 10%’u aynı anda birden fazla çeşit demanstan muzdariptir.
En yaygın görülen kombinasyon Alzheimer hastalığı ve vasküler demanstır.
Tau ve Amiloid Proteinleri
Tau proteini hücre iskeletini oluşturan mikrotübüllerin düzenlenmesinde rol oynayan bir proteindir. Proteinin bu görevi, yapısına fosfor eklenmesi ile kontrol edilir.
Tau proteini beyin hücrelerinde, vücut hücrelerine oranla daha fazla bulunmaktadır. Bu yüzden beyin için önemli bir protein olduğu tahmin edilmektedir.
Genellikle yaşlılıkta yapısına gereğinden fazla fosfor eklenmesi neticesinde işlevini kaybeder ve beyinde birikmeye başlar. Bu birikmenin Alzheimer hastalığı gibi bazı nörodejeneratif hastalıklarda nörofibriler yumak oluşumuna neden olduğu bilinmektedir.
Alzheimer hastalığı özünde bir çeşit demanstır ve nöronların içinde ve dışında belirli proteinlerin birikmesi sonucu oluşur.
Yukarıda bahsettiğimiz biriken tau ve beta amiloid proteinleri nöronların sağlıklı bir şekilde işlev görmesini, iletişim kurmasını engeller. Bunun sonucu olarak nöronlar arasında sinyal iletim kesintileri oluşur, nöronlar ölür ve beyin dokusu kaybolmaya başlar.
Alzheimer hastalığı ile demansın arasındaki en büyük fark şudur.
Kişiye demans teşhisi konduğunda aslında arkasında ne olduğu bilinmeyen belirtilere dayanılarak bu rahatsızlığa demans denir.
Alzheimer hastalığında ise durum daha farklıdır. Belirtilerin arkasındaki nedenler tam olarak bilinir. Ayrıca Alzheimer hastalığı belki önlenebilir ama tersine döndürülemezken bazı demans türleri iyileşebilir.
Örneğin beslenmeden veya ilaç etkileşimlerinden kaynaklanan demans türlerinde bu etkenler düzeltildiğinde belirtiler de ortadan kalkabilir.
Demans tek bir hastalık ismi olmayıp, bellek ve benzeri zihinsel yeteneklerin bozukluğu ile tarif edilebilecek bir bulgudur. Demans; hafıza ve düşünme yeteneği, dikkat ve karar alma, dil ve konuşma merkezindeki bozulmalarla kendini gösterebilir. Bu hastalıkların hepsi beyinde bir takım değişikliklere neden olarak hastalıklara ait özgü bulguları ortaya çıkarır.
Demans ile seyreden bazı hastalıklar kesin tedavisi olmayan ve bir daha eski hale dönmeyi imkansız kılan hastalıklar iken (Alzheimer gibi), bazıları tedavi ile düzelebilen hastalıklardır (Tiroid hastalıkları, vitamin eksikliği gibi).
Demans görülen hastalıkların bazıları şunlardır:
- Alzheimer hastalığı
- Damar tıkanıklığa bağlı (vasküler) demans
- Parkinson hastalığına bağlı demans
- Lewy cisimcikli demans
- Frontotemporal demans
- Creutzfeld-jacob hastalığı
- Normal basınçlı hidrosefali
- Hungtington hastalığı
- Wernike-Korsakoff sendromu
- Tümörler
- Menenjit
- Sifiliz
- AIDS
- Vitamin eksiklikleri (B12, B1, B6 eksiklikleri)
- Hormon hastalıkları (Tiroid bezi hastalıkları, diyabet, böbrek üstü bezi hastalıkları…)
- Kan hastalıkları (Anemi)
Demans Belirtileri Nelerdir?
Demans ile seyreden hastalıklar çok farklı belirtiler ile başlayabilir ve her bir hastalığın ilerleyen dönemlerinde birbirine benzer belirtiler ve bulgular olabilir. Demans ile seyreden hastalıkların çoğunda sıklıkla aşağıdaki durumlardan bir veya birkaçı görülebilir:
- Bellek bozukluğu
- Lisan (konuşma) bozukluğu
- Dikkat bozukluğu
- Bir duruma veya konuya karar verme güçlüğü
- Görsel algı bozukluğu
Ne Zaman Meydana Gelebilir
- -Kolesterolün yükseldiği durumlarda,
- -Ani kalp kriiz ve benzeri kalp ve damar tıkanıklıkları durumlarında,
- -APOE 4 taşıyıcı durumlarında,
- -B12 Eksikliğinde,
- -Beyin hücrelerinin hızlı ve kısa sürede ölmesi durumlarında,
- -Geçmişte var olan psikolojij sorunlar,depresyon durumlarında,
- -Bellek kaybı ve unutkanlığın hızlı bir şekilde arttığı durumlarında
- -Normal faaliyetlerini başarı ile tamamlayamam,problemleri çözememe,kişisel ihtiyaçlarını karşılayamam durumlarında,
- -ve yaşa dayalı faktörlerde demans ve alzheimer hastalığına yakalanma riski büyüktür. Bu belirtiler ,erken teşhis edildiğinde tedavi durumlarında başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Bellek bozukluğu olarak en sık görülen tip, en son öğrenilen ve yaşanılan bilgilerin hatırlanamaması olarak tanımlanan yakın bellek kusurudur. Kişi, akşam yediklerini, bugünün tarihini, aldıkları için verdiği paranın üstünü almayı, randevularını, yemeğin altını kapatmayı, kapının üzerindeki anahtarı çıkarmayı unutur.
Demans hastalıklarının çok büyük bir bölümü ilerleyici olup, şikayet ve bulguların başlamasından sonra yavaş bir kötüleşme dönemi yaşanır. Bu dönemde hekime gitmek ve uygun bir muayene ve değerlendirme dönemi yaşamak hastalıkların tanısı ve her hastalığa özgün olduğu düşünülen tedavi yaklaşımı açısından büyük bir önem taşır.
KORUYUCU FAKTÖRLER
- Östrojen
- antioksidanlar
- anti-inflamatuar ilaçlar
- düsük yagli diyet
- aerobik egzersiz
- zihinsel aktivite
Demans Hastalığı Evreleri
Demansın ilerleyişi çeşitli evrelerle sınıflandırılabilir. Erken aşamada belirtiler henüz başlamamış olabilir. Fark edilebilmesi için özellikle risk grubunda bulunanların rutin olarak kontrolden geçmesinde fayda vardır.
1. Aşama: Demansın ilk aşamasında herhangi bir semptom görülmeyebilir. Bu durumda demans belirtisi ve şüphesi oluşmaz hastalığın fark edilebilmesi için testlere ihtiyaç vardır.
2. Aşama: Bu aşamada kişinin gündelik davranışlarında ufak değişimler başlar. Kişinin hayatını idame ettirmesini engelleyecek nitelikte olmayan kafa bulanıkları yaşanması beklenir.
3. Aşama: Bu aşamada kişinin belirtileri artmaya başlar. Düşünme ve sebep-sonuç ilişkisi üretimi zorlaşabilir, kafa karışıklığı ve plan yapma güçlükleri yaşanabilir.
4. Aşama: Kafa karışıklığı hissinde artış başlar. Plan yapmakta zorlanılır, ufak seyahatler ve para idaresinde sorun yaşanabilir.
5. Aşama: Kafa karışıklığı ve unutkanlık yaşanan konular çoğalmaya başlar. Kişinin zaman algısı bozulabilir, telefon numarası, isim, yaş gibi bilgileri unutabilir, gündelik olarak yedikleri ve giydikleri konusunda yardıma ihtiyaç duyabilir.
6. aşama: Bu aşamada 5. Aşamada olduğu gibi kafa karışıklıkları, tanıdıkların ismini unutma ve gündelik işlerde akamalar devam eder. Kişi kesinlikle bir yardıma ihtiyaç duymaya başlar ve demansın seyri nedeniyle psikolojisinde, kişiliğinde ve duygularında değişimler yaşanır.
7. Aşama: Demansın son aşaması olarak kabul edilir. Hasta kafa karışıklığı ve konuşma bozuklukları nedeniyle konuşmayı reddedebilir. Hasta kendini izole etmeye başlayabilir.
Demans Nasıl Tedavi Edilir?
Demans çeşitli hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan bir bulgudur; dolayısıyla tedavisi, aslında altında yatan hastalığın tedavisidir. Demansın nedenlerinin bir kısmı tedaviye yanıt verir, dolayısıyla bu tür demanslar tedavi edilebilir. Bazıları tedavi edilemezdir. Demansa yol açan hastalıkların tedavisi ilaç tedavileri, terapiler ve yaşam şeklindeki düzenlemeler olarak 3 ana grupta toparlanabilir.
Demansta ilaç tedavisi uygulamaları demansı önlemek ve demanssız yaşamak için değil, demansın semptomlarını azaltmak için kullanılır.
Demans tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın sebep olduğu bilişsel karışıklığının etkilerini hafifletmek için kullanılabilir.
Demansın evresine bağlı olarak bazı hastalarda depresyon, uyku bozuklukları ve kaygı bozukluğu gibi psikolojik hastalıklar baş gösterebilir. Tedavide bu hastalıklar da ele alınmalıdır.
Terapide amaç öncelikle hastanın stresini azaltmak ve hastalığın negatif etkilerinin hastanın psikolojisine olan olumsuz etkilerini hafifletmektir. Bu tedaviler; psikolojik ve psikiyatrik uzman desteğinin yanı sıra, kişinin kendi uygulayabileceği yoga ve meditasyonu da içerir.
İlaç ve terapi tedavilerine ek olarak demansın hayatı olumsuz etkileyen semptomlarının giderilmesi için yaşam şeklinde bir takım değişiklikler önerilir. Bu değişiklikler şöyledir:
- Aktif ve hareketli bir hayat yaşamak, kişinin kilosuna ve yaşına uygun egzersizler yapması
- İyi ve düzenli gece uykusu uyumak, hastanın her gün aynı saatlerde 7-9 saat aralığında düzenli uyuması
- Bitkisel ağırlıklı bir diyet uygulamak, hastanın doymuş yağlardan uzak durması, lifli gıdalarla sebze ve meyve ağırlıklı beslenmesi
- Zihnin aktif kullanıldığı bulmacalar yapmak
- Günlük, haftalık ve aylık gibi belirli zaman dilimlerini kapsayan ajandalar oluşturmak
- Evde yaralanmaları engellemek amacıyla yapılacak düzenlemeler
- Mümkünse tanıdık birinin ya da bir aile üyesinin desteği
Alzheimer hastalığı, kognitif bozukluk, duygusal ve davranışsal değişiklikler, fiziksel ve fonksiyonel gerilemeler ve sonuç olarak alzheimer hastalığı beyin işlevlerindeki bozukluklara bağlı olarak zihinsel işlevlerde gerileme, davranış sorunları ve işlevsellikte azalma ile giden dejeneratif bir hastalıktır.
Diğer bir tanım ise şu şekilde yapılabilir: Alzheimer hastalığı, bilişsel gerilemenin yanında çeşitli nöropsikiyatrik davranışsal rahatsızlıklara neden olan, kişinin günlük yaşam faaliyetlerinde bozulmalar ortaya çıkaran ve kişide önemli fiziksel ve psikolojik yıkımlar meydana getiren bir hastalıktır.
Alzheimer hastalığı, 65 yaşın üzerindeki kişilerde %3-11, 85 yaşın üzerinde ise %20-47 oranında görülme sıklığına sahiptir. Dünyanın değişik bölgelerinde yapılan çalışmaların gösterdiği sonuçlara göre, 65 ile 85 yaşları arasında hastalığın görülme sıklığı her beş yılda bir iki katına çıkmaktadır. Yaşın ilerlemesi Alzheimer riskini artıran en önemli etkendir. Genetik etkiler de yaşlanan bireyin Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalini arttıran faktörlerin başında gelmektedir.
Demans, halk arasında bilinen ismiyle bunama, unutkanlığı ortaya çıkaran hastalıkların genel adıdır. Alzheimer en sık görülen Demans tipidir.
Alzheimer Hastalığı Evreleri
Üç evreden oluşmaktadır.
Demans ve Alzheimer Hastalığı Kısaca üç evreden oluşmaktadır,
Erken Evre,
Genellikle hastalığın ilk 2-4 yılı,
Sık yakın süreli bellek sorunları,
Konu/soru tekrarı,
Kendini ifade etmede hafif zorluklar olabilir,
Yazma ve alet kullanmada zorluklar başlayabilir,
Depresyon gelişebilir,
Kişilik değişiklikleri eşlik edebilir,
Yeni becerilerin öğrenilememesi,
Hastalığı inkar etmesi,
Sinirlilik ve aldırışsızlık hali olması,
Günlük yaşamda dikkatli gözlemcilerin, fark edebileceği aksamalar dışında ciddi bir sorun yoktur,
Orta Evre
Genellikle hastalığın 2-10 yıllık dönemidir,
Geçmişteki yaşantıların ve öğrenilmiş bilgilerin yavaş yavaş kaybolmaya başlaması,
Problemlerle başa çıkmada artan güçlük,
İlerleyen bellek bozukluğu çeşitli alanlarda yaşamı etkiler,
Yönelimde bozulma, sebep sonuç ilişkisi kurmada güçlük,
Kaybolma riski yüksek,
Uyku bozukluğu olabilir,
Davranışsal semptomlar daha da belirgin hale gelir ,
Günlük yaşam aktivitelerinde yardıma ihtiyaç duyar,
Bellek sorunları ve konfüzyon daha da belirgi,
Yakınlarını tanımada güçlük,
Yeni bilgi öğrenemez,
Bir kaç basamaklı görevlerde belirgin güçlük(giyinme gibi),
Yeni durumlarla başa çıkmada güçlük,
Delüzyonlar ve paranoya, yakınlarını suçlama(hırsızlık), olmamış olayları olmuş gibi anlatma(hikaye yazma, hezeyan)
İleri Evre
Ortalama 1-3 yıl,
Geçmiş ve mevcut zaman karışır, yakınlarını tanıyamaz,
İletişim ileri derecede bozulmuştur,
Düşmeler olabilir, yatağa bağımlı olabilir,
Yutma sorunları, inkontinans,
Psikiyatrik semptomlar çok daha belirgin,
Tamamen bakıma muhtaçtır, genellikle pnömoni ve diğer infeksiyonlara bağlı kaybedilir,
Bunamayı Engelleyecek Önemli Faktörler
Sağlıklı bir yaşamın solmayan bir gülü olmak için, kişisel bakımlar ve gerekli beslenme düzeni, beyin gelişimi , psikoloji bakımından son derece önem taşımaktadır.
Bu yüzden yeterli vitaminlerin alınması, uyku düzenin zamanında olması ve zararlı gıdalardan mümkün oldukça uzak durmak gerekir. Bununla beraber günlük, rutin faaliyetlerin gerçekleştirebilmek için, gerekli spor ve egzersizliklerin de yapılması, sağlık bakımından oldukça önem taşımaktadır.
Bunama hastalığı genelde yaş ve yaşama şekline bağlı durumlarda gerçekleşir. Aşırı stresli durumlarda ve psikolojinin çökmesi durumlarında beyin hücrelerinde küçülmeler meydana gelir. Hücreler hayatın temelidir. Eksikliği yaşamın gerçek doğasını soldurur. Acıktığımızda su ihtiyacı ve yemek yeme gereksinimi nasıl hızlı bir şekilde artış sağlıyorsa hücrelerde sizden aldığı besin ve enerji ile hayat kazanır. Sağlıklı düşünme, bilinçli hareket etme ,hep beyin gelişimi faktörleri arasında yer alır.
Çağımızda demans ve Alzheimer olarak adlandırılan bunamanın çaresi azdır. Bunun içine girmeden sağlıklı yaşama alışkanlığımıza dikkat etmemiz gerekir.
Gün içinde sosyal etkinlikler hızlandırılmalı, içine kapanık hallerden mümkün oldukça uzak durmamız gerekir. İletişim, sosyalleşme ,doğru beslenme ,spor ve en önemlisi stressiz bir ortamı tercih ederek, güne mutlu bir başlangıç yaparak, potansiyelimiz yükseltmeyi bilmeliyiz.
Özellikle B12,B6,E ve diğer vitaminlerden doğal şekilde yararlanmalı, lif içeren zengin gıdalar ile beslenmeliyiz.
Ceviz, fındık, fıstık, kuru üzüm, kuru kayısı, kuru üzüm, pekmez, tahin, bal, süt, yumurta, balık ve kırmızı et gibi güçlü besinler almalı ve mümkün oldukça yağlı ve aşırı baharatlı gıdalardan uzak durmalıyız. Bunlara dikkat ettiğimiz sürece ve gerekli tedavi ihtiyaçları zamanında sağlandığı sürece bunamanın azalması, ve nadir görülmesi yüksek olabilir. Sağlıklı yaşam için,sağlıklı kararlar almak ve planlı olmak gerekir.
Kaynaklar
https://noroblog.net/2019/07/21/tau-proteini-nedir/
https://www.bilgiustam.com/beyin-kuculmesi-nedir-nasil-anlasilir/
https://www.alevleventoglu.com/tr/blog/demans-turleri-nelerdir
https://www.powershow.com/viewfl/544686-NTkyN/ALZHEIMER_HASTALIGI_powerpoint_ppt_presentation
https://www.alzheimerdernegi.org.tr/alzheimer-hastaligi-nedir/
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/demans/#demans-nasil-tedavi-edilir
https://sinirbilim.org/alzheimer-hastaligi-demans/
Yorumlar
Yorum Gönder