Kord Bezi Üretim Süreci

-

Kord bezi için iplik üretimi, sıradan tekstil ipliğinden farklı olarak yüksek mukavemet, düşük uzama ve ısıl kararlılık özelliklerine sahip endüstriyel ipliklerin üretimini kapsar. Kord bezi; lastik, kayış, hortum gibi ürünlerde kullanıldığı için bu iplikler hem fiziksel hem de kimyasal yönden çok daha dayanıklı olmalıdır.




Aşağıda kord bezi üretimi için kullanılan ipliklerin üretim süreçlerini teknik detaylarla açıklıyorum.

🧵 1. Hangi Tip İplikler Kullanılır?

Kord bezinde kullanılan iplikler genellikle sentetik filament ipliklerdir. En yaygın olanlar:

İplik Tipi                Özellikleri
Naylon6.6 (PA66)Yüksek darbe dayanımı, orta ısı kararlılığı
Polyester (PET)                         Düşük uzama, iyi ısı dayanımı
Rayon (viskoz)Eski nesil, düşük mukavemetli ama iyi ıslak yapışma özelliği
Aramid (Kevlar)Çok yüksek mukavemet ve sıcaklık dayanımı (yüksek performans uygulamalarında)

⚗️ 2. Sentetik Filament İplik Üretimi Süreci

Kord ipliği genellikle doğrudan chip'ten ipliğe üretimle elde edilir (POY → FOY → Dipped Yarn).

A. Polimer Hazırlığı

  • PET ya da PA66 chip’leri kurutulur (nem: <0.005%)

  • Ekstrüderde eritilir (~270–300 °C)

B. Eğirme (Spinning)

  • Eritilen polimer, ince deliklerden geçirilerek filament hâlinde dışarı çıkarılır (spinneret).

  • Soğutma havası ile katılaştırılır.

C. Çekim (Drawing)

  • Çekim oranı 4x–6x → moleküler hizalanma sağlanır

  • Mukavemet artar, uzama azalır

Tipik kord ipliği çekme mukavemeti: ≥ 60 cN/tex, uzama: < 15%

D. Isıl Sabitleme (Heat Setting)

  • Gergin hâlde fırından geçirilerek boyutsal kararlılık sağlanır

  • Naylon: 180–210 °C

  • Polyester: 220–240 °C

✅ Nihai İplik Özellikleri (Örnek: Polyester Kord İpliği)

ÖzellikDeğer
Numara1100 dtex
Kat2
Büküm220 TPI Z/S
Kopma mukavemeti≥ 60 cN/tex
Uzama10–13%
Isıl kararlılık220 °C'ye kadar
Polimer Chip → Ergitme → Eğirme → Çekim → Soğutma →
Isıl Sabitleme → Kat Verme → Büküm → Isıl Sabitleme →
(Kimyasal işlem - opsiyonel) → Kord bez dokumaya hazır

Hambez, dokuma makinelerinde üretilen, üzerinde boya, baskı, apre gibi son işlemler yapılmamış, işlenmemiş ham kumaştır. Genellikle pamuk, polyester, viskon veya karışımlı ipliklerden üretilir. Özellikle tekstil ve teknik tekstil sektörlerinde ilk basamak malzemedir.

Hambez üretimi, ipliğin hazırlanması (büküm dahil) ve ardından dokuma süreciyle gerçekleşir. Aşağıda bu süreci teknik detaylarla açıklıyorum:

🔁 1. Büküm Süreci (Yarn Twisting)

🧵 A. İplik Türü:

Hambez üretiminde genellikle şu tip iplikler kullanılır:

  • Pamuk (Ne 20–40) – geleneksel bezlerde

  • Polyester (dtex 167–330) – endüstriyel/teknik kumaşlarda

  • Pamuk-polyester karışımları

🔧 B. Katlama (Plying)

  • Tek kat iplikler genellikle yeterli mukavemeti sağlayamaz.

  • Bu yüzden 2 veya 3 iplik katlanarak birleştirilir.

🌀 C. Büküm (Twisting)

  • Katlanmış ipliklere, Z veya S yönünde büküm verilir.

  • Amaç: ipliğin mukavemetini, elastikiyetini ve düzgünlüğünü artırmak.

Örnek: 2/20 Ne Z150 büküm → 2 kat 20 numara pamuk ipliği, Z yönünde 150 TPI (Turns per Inch)

🧷 2. Çözgü Hazırlama (Warping)

🎯 Amaç:

Dokuma sırasında atkı ipliklerinin üzerinden geçen çözgü ipliklerini düzgün ve sıralı hale getirmek.

🔄 Süreç:

  • Bobinler çözgü hazırlama makinesine takılır.

  • Belirli bir çözgü sayısı (örneğin 3000-6000 iplik) tambura sarılır.

  • Sonrasında haşıl işlemine geçilir.

🧪 3. Haşıl (Sizing)

🧼 Amaç:

  • İpliklerin mukavemetini artırmak,

  • Kırılmayı ve kopmayı önlemek,

  • Dokuma sırasında verimi artırmak.

🧴 Kullanılan Maddeler:

  • Nişasta, PVA (polivinil alkol), CMC, sentetik haşıl ajanları

  • Haşıl maddesi suyla karıştırılır ve ısıtılarak çözülür.

Özellikle pamuk iplikler için önemlidir. Polyester ipliklerde haşıl miktarı daha az olabilir.

🧵 4. Dokuma Süreci (Weaving)

📐 A. Dokuma Türü:

  • Düz (plain) dokuma → en yaygın

  • Diğer desenler: dimi (twill), saten (sateen) – teknik kumaşlarda tercih edilebilir

🛠️ B. Ekipmanlar:

  • Dokuma tezgâhı türleri:

    • Mekikli tezgâhlar (geleneksel)

    • Mekiksiz:

      • Rapier → yüksek kalite, çeşitli kumaşlar

      • Airjet → hızlı ve verimli (ince ipliklerde yaygın)

      • Projectile → ağır kumaşlarda ideal

↔️ C. Parametreler:

Parametre Açıklama
Çözgü sıklığı        30–70 ends/cm (iplik/cm)
Atkı sıklığı        20–40 picks/cm
Kumaş eni        Genelde 150–220 cm

🧵 D. Atkı ve Çözgü İplikleri:

  • Çözgü → haşıl görmüş, bükümlü ve daha sağlam

  • Atkı → genelde bükümsüz veya düşük bükümlü, yumuşak yapı

🧽 5. Hambez Kontrol ve Sarım

  • Dokuma sonrası kumaş:

    • Kenar yapısı (selvedge)

    • Delik, iplik atlama, çizgi gibi hatalara karşı kontrol edilir

  • Rulo (balya) hâlinde sarılır

  • Depoya veya terbiye hattına gönderilir

İplik Tedariği → Katlama → Büküm → Çözgü Hazırlama →

Haşıl → Dokuma → Kontrol → Sarım → Hambez

📌 Hambez Nerede Kullanılır?

  • Terbiye prosesine girmeden önceki kumaş türüdür.

  • Aşağıdaki işlemlere hazırdır:

    • Boyama

    • Baskı

    • Apre (su itici, yanmazlık vs.)

    • Laminasyon

Terbiye hattında kumaşın/bezin hatta girip çıkış sürecinde kullanılan sistemlerin sıralaması, prosesin düzgün, gerilim kontrollü ve kaliteyi bozmadan ilerlemesi açısından çok kritiktir.

Bez terbiye işlemleri, dokuma veya örme kumaşın son kullanıcıya uygun hâle getirilmesi için uygulanan kimyasal, fiziksel ve mekanik işlemler dizisidir. Bu süreçler kumaşın görünümünü, dokusunu, tutumunu, dayanıklılığını ve performansını iyileştirir.

Senin sorduğun gibi, özellikle let-off ve fest-on sistemlerinin konumu, bu sıralama içinde doğru yerleştirilmelidir.

✅ Terbiye Hattında Doğru Sıralama

Let-Off → Prosesler (Fular, Kurutma, Fiksaj) → Fest-On (Wind-Up)

🔄 DETAYLI TERBİYE HATTI SIRALAMASI

AŞAMA NOİŞLEMTANIMI
1️⃣Let-OffKumaşın düzgün, gerilim kontrollü şekilde çözülmesi.
2️⃣Flambe (opsiyonel)Yüzey tüyleri yakılır, düzgünlük sağlanır.
3️⃣Kimyasal Fular BanyosuKumaşa RFL, silan veya yardımcı kimyasallar uygulanır.
4️⃣Sıkma (Padder)Fazla kimyasal sıkılır, homojenlik sağlanır.
5️⃣IR Kurutma / Ön KurutmaHızlı ön kurutma, genellikle infrared fırınlarla.
6️⃣Ana Kurutma FırınıSıcak hava ile tam kurutma yapılır.
7️⃣Heat Setting / FiksajKumaş, yüksek sıcaklıkta gerilim altında sabitlenir.
8️⃣Soğutma & Tansiyon AyarıKumaş soğutulur, çekme/büzülme dengelenir.
9️⃣Kenar Kontrol / DüzeltmeSarım öncesi düzgünlük kontrol edilir.
🔟Fest-On (Wind-Up)Kumaş düzgünce sarılır, top haline getirilir.

📌 TANIMLAR

  • Let-Off: Kumaş topu veya bobininden çözülerek hatta verilmesini sağlayan sistemdir. (başlangıç)

  • Fest-On / Wind-Up: Terbiye işlemi biten kumaşın sarıldığı son noktadır. (bitiş)

⚠️ NEDEN BU SIRALAMA?

  1. Kumaşın girişte gerginliği ayarlanmazsa, tüm hatta sorun yaşanır (kırışma, hata).

  2. Proseslerin sıralı ve sıcaklık/kimyasal açısından dengeli ilerlemesi gerekir.

  3. Fest-on, kumaşı hatasız sarmalı — aksi takdirde kat izi, kenar bozulması oluşur.




Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

TPS (Toyota Production System) ve PUKÖ - Pareto Analizi

-
Resim
Toyota Production System (TPS), Toyota tarafından geliştirilmiş, otomobil üretim sürecini optimize etmeyi ve israfı (muda) azaltmayı amaçlayan bir üretim felsefesidir. TPS, verimliliği artırmak ve kaliteyi geliştirmek için kullanılan çeşitli yöntem ve teknikleri bir araya getirir. Bu sistem, üretim dünyasında büyük bir devrim yaratarak, daha az kaynak kullanımıyla daha yüksek verim elde edilmesine olanak tanımıştır. TPS'nin temelini oluşturan prensipler, yalın üretim (lean manufacturing) olarak da bilinir ve dünya çapında pek çok sektörde kullanılmaktadır. Toyota Production System'in Ana Bileşenleri: 1. Jidoka (Otonomasyon) Kaliteyi ilk seferde sağlama: Jidoka, bir üretim hattında bir sorun olduğunda üretimi otomatik olarak durdurabilme yeteneğini ifade eder. Bu, hatalı ürünlerin en baştan tespit edilmesine ve hemen düzeltilmesine olanak tanır. Sorunları hemen ele alma: Jidoka ile üretim hattında herhangi bir sorun ya da hata fark edildiğinde, makineler veya çalışanlar hemen s...
Devamı

Çöp DNA (İnsan DNA' sının %98' i)

-
Resim
  Kalıtsal özellikler, DNA adı verilen ikili sarmalın üzerinde bulunan genler vasıtasıyla nesilden nesle aktarılır.  DNA’nın en temel işlevi, protein kodlamaktır. Ancak DNA’da protein kodlamayan bölgeler de bulunur.  Bu bölgelerin bazılarının bilinen hiçbir biyolojik işlevi yoktur ve karşılaştırmalı gen analizleri bu bölgelerin canlılara doğaya uyum konusunda herhangi bir avantaj sağlamadığını gösterir.  Çöp DNA, herhangi bir işlevi olduğu bilinmeyen DNA bölgelerini tanımlamak için kullanılan terimdir. Esasen çöp DNA terimi geçmişte protein kodlamayan DNA kısımlarının tamamı için kullanılırdı.  Ancak kodlamayan DNA kısımlarının pek çoğunun önemli işlevleri vardır.  Örneğin bazı kodlamayan DNA kısımları, protein sentezi için hangi genlerin etkinleşeceğini belirleyen anahtarlardır.  Bunun yanı sıra kodlamayan DNA kısımları, aktif genlerin arasında büyük boşluklar oluşmasını sağlar.  Böylece bir gende meydana gelen mutasyonun diğer genleri etkilemesi...
Devamı

Bakım Yönetimi

-
Resim
Bakım yönetiminde, ekipmanların sorunsuz çalışmasını sağlamak ve arızaları en aza indirmek için farklı bakım türleri kullanılır. İşte en yaygın bakım çeşitleri: 1. Periyodik Bakım (Koruyucu Bakım) Bu bakım yöntemi önceden belirlenen bir zaman periyodunda ilgili makine veya tesis içindeki donanım ve parçaların bakımları ve onarımları yapılmaktadır.  Düzenli olarak donanım ve parçalar gözden geçirilmektedir.  Tespit edilen arızalar ile arıza oluşturması muhtemel durumlar düzeltilmektedir.  Bu yöntemde arıza çıkması beklenmemektedir.  Ekipmanlara daha önceden yapılan bakımlar nedeniyle olası arızaların önüne geçilmektedir. Donanımların hangi zaman periyodunda bakıma alınacağı yetkili satıcı veya üretici firmaların önerilerine istinaden önceden planlanarak uygulanır.  Bu bakım yeteri kadar uzman personel var ise işletmenin kendi bünyesindeki personel ile yapılabilir veya işletmelere yeteri kadar uzman personele sahip değilse yetkili firmalardan hizmet satın alarakta...
Devamı