AVATARA Felsefesi ve VEDA Mitolojisi

AVATAR, AVATARA (अवतार) Hint Mitolojisinde tanrıların dünyada vücut bulması, bir ölümsüzün insan bedenine bürünmesine verilen isim olup, Sanskritçe avatri (yeryüzüne (aşağı) inme) kelimesiyle ilişkilidir.

Avatar, Hint mitolojisine göre tanrıların yeryüzüne indiklerinde büründükleri şekillerdir. 

Balarama, Sri, Varaha gibi isimler alan avatarlar, hikâyelere konu olmuştur. Avatar, Sanskritçede ava; aşağı ve tar: iniş anlamına gelen sözcüklerin birleşiminden oluşturulmuş olup bilgi anlamına gelen veda'nın gökyüzünden yeryüzüne; havadan, ateşten, sudan veya topraktan olana inmesi ve ona dahil olması anlamındadır. 

Avatar inanışı, MÖ 1500-1000 yılları arasında yazıya dökülen Vedalara dayanmaktadır. Avatar herhangi bir canlı olabileceği gibi cansız nesneler olabilir. Taş, bitki veya ağaçlar da avatarlaşabilir. Hindu inanışına göre pek çok sayıda avatar bulunmaktadır. İsvara'nın yaratıcı haline Brahma, koruyucu haline Vişnu ve yok edici haline Şiva adı verilmektedir. 

Hindularca genellikle kabul edilen biçime göre Vişnu yeryüzüne toplam 10 kez avatarlaşarak inecektir. Bunlardan ilk dokuzu gerçekleşmiş, sonuncu avatar bedeni olacak Kalkin henüz gelmemiştir. 

On avatar şunlardır: 

Matsiya (Balık): Vişnu, yaratılış öncesinde insan olan Manu'nun eline bir balık olarak gelir. Bu balık ona suların yükseleceğini, bu gerçekleşmeden önce bir gemi yapmasını, yeryüzündeki bütün canlılardan bir çifti bu gemiye yüklemesini öğütler. Dalgalarla boğuşan gemiyi boynuna bir iple bağlayarak geminin kurtulmasını sağlar. 

Kurma (Kurbağa): Tufan esnasında suların altına batmış olan yeryüzünü suyun üzerine çıkartır. Yolculuk sırasında gemiyi batırmak isteyen ifritlerden kurtarır. 

Varaha (Yaban domuzu): Kurbağanın suyun üzerine çıkardığı yeryüzünü dişleriyle kaldırarak yükselmesini sağlar. İnsanlar böylece yükselen karaya çıkar. 

Naraşima: Yarı aslan, yarı tanrıdır. Zalim kralı parçalar. 

Vamana (Cüce): Vişnu bu sefer cüce formuna inerek şeytan kral Bali'yi kandırır. 

Parşu Rama (Baltalı Rama): Acımasız ve kan dökücü karakterde gelmiştir. Babasının isteği üzerine iffetsizlik yapan annesini öldürür.

Rama: En önemli iki avatar formundan birisidir. Rama'nın karısı eşlik erdeminin örneği olarak açıklanan Sita'nın başından geçenler ve kadın erkek sadakati ile manevi olgunluğu anlatılır. 

Krişna: Matuhura kentinin kötü kralı Kansa'ya karşı durup savaşmak için gelir ve onu yener. Herkesin Veda'yı yani bilgiyi kavrayamayacağından bahseder. İblisin oğlu Devaki'nin oğludur. Devaki, şeytan kral Kansa'nın yarı kardeşidir. Kansa, kardeşinin çocuklarından birisi tarafından öldürüleceği kehanetinde bulunulması üzerine kardeşinin çocuklarından birçoğunu öldürür. Ancak sonunda Krişna da Kansa'yı öldürür. Krişna, Sanskritçe'de siyah anlamına gelmekte olduğundan Krişna resimlerinde siyaha yakın koyu lacivert renkle betimlenir. 

Buda: Buda; uyanmak, kavramak, bilinçlenmek anlamındadır. Bilge kişidir. San Yak San Buda, tam uyanmış demektir. Pratya Buda kendiliğinden uyanan ve bunu açıklamaksızın etrafını iyileştiren kişidir. Kali Kalkin: Vişnu henüz bu forma inmemiştir. İçinde bulunulan çağ, en son ve en kötü çağ olan Kali çağıdır. Şiva, her kozmik dönem sonunda evreni yok eden ve avatarı bulunmayan güçtür. Sonuncu avatar olan Kali Kalkin geldiğinde Şiva parlayan güneş, kurutan rüzgar ve akan sel olarak dünyayı kendi içine çekecektir. Kali Kalkin bu esnada at başlı insan görünümüyle beyaz bir at üzerinde gelecek ve insanı ve yeryüzünü kurtaracaktır.

Avatar nedir?

Avatar, özellikle tanrı Vişnu’nun kullandığı bir özellik olup, on avatarlı bu tanrının yanı sıra Şiva’nın da yerel avatarları ve iki oğlu bulunmaktaydı. İnanışa göre Vişnu dünyada kaos yaşanan dönemlerde insanları kurtarmak amacıyla dünyaya her seferinde farklı bir görünüm (avatar) ile gelmiştir.

Matsya (Vişnu’nun balık avatarı)

Avatara söylencelerinde yeryüzünde kargaşa yaratmak isteyen cehennem mensubu Asuraların tanrılara ait bir alan olan gökyüzüne sahip olmak için savaşmaları konu alınmaktadır ki zaman zaman Devalara galip geldikleri görülmektedir. 

Bu durumda tanrılar Vişnu’dan yardım istemekte o da avatar formunda yeryüzüne inerek yeni bir düzen kurmaktaydı. Her seferinde daha mükemmel bir varlık olarak gelen Vişnu bugüne dek dokuz kez yeryüzüne inmiş olup, beyaz bir at üzerinde ortaya çıkacağı onuncu ve son gelişinde (Kalkin) kusursuzluk kazanacağına inanılmaktaydı.

Vişnu’ nun Maha Avatarları:

Matsya (Balık)

Kurma (Kaplumbağa)

Varaha (Domuz)

Narasimha (Aslan-İnsan)

Vamana (Cüce)

Paraşurama (Baltalı Rama)

Rama

Krişna

Buda, Balarama

Kalkin

Puranalarda ise Vişnu’nun 25 avatarı olduğu yani dünyaya 25 kez indiğine inanılmaktadır. Bunlar:

Kurma (Kaplumbağa)

Narada

Varaha

Matsya

Yajna

Nara-Narayana

Kapila

Dattatrey

Hayasirsa

Hamsa

Prsnigarbha

Rsabha

Prithu

Narasimha

Kurma

Dhanvantari

Mohini

Vamana

Parasurama

Raghavendra

Vyasa

Balarama

Krişna

Buda

Kalki

Avatar doktrini Bhagavadgita’da Arjuna’ya eğitmeni Krişna tarafından Dürüstlüğün azalması ve günahkârlığın artışında ben kendimi yaratırım’ sözleriyle açıklanmaktadır.

Yahudi ve Hıristiyanların Mesih, Müslümanların Mehdi inanışı ile Hinduların Vişnu’nun Kalkin avatarı inanışındaki benzerlik ortadadır.

Chatgbt' den AVATARA kavramına ilişkin yanıtlar

Avatara, Hinduizm ve bazı diğer Hint felsefelerine dayanan bir kavramdır. "Avatara" kelimesi, Sanskritçe bir terim olup "tanrının bedenlenmesi" veya "tanrının dünyevi bir forma bürünmesi" anlamına gelir. Hindu inançlarına göre, Tanrı'nın zaman zaman insan bedenine girerek dünyaya geldiği düşünülür. Bu Tanrısal varlıklara "avatara" denir.

Avatara kavramı, Tanrı'nın dünyevi varlık olarak doğduğu veya cisim aldığı özel anları ifade eder. Bu bedenlenmelerin amacı, insanları doğru yolda yönlendirmek, adaleti sağlamak, iyilik ve kötülük arasındaki dengeyi korumak gibi görevleri yerine getirmektir. 

Hinduizm'de, Lord Vishnu'nun en ünlü avatara'ları arasında Rama, Krishna ve Buddha bulunur.

Avatara, sadece Hinduizmle sınırlı bir kavram değildir. Bu felsefi kavram, diğer Hint dini ve felsefi geleneklerinde de yer alır. Örneğin, Jainizm'de "tirthankara" olarak bilinen ilahi varlıklar, avatara kavramına benzer bir şekilde dünyaya gelirler.

Sonuç olarak, avatara, Hinduizm ve bazı Hint felsefelerinde Tanrı'nın dünyevi bir forma bürünerek doğduğu veya cisim aldığı özel anları ifade eden bir kavramdır.

VEDA Mitolojisi 

Veda Mitolojisi, Hinduizm'in en eski dini metinleri olan Veda'larda (Rigveda, Yajurveda, Samaveda, Atharvaveda) yer alan mitolojik anlatıları ifade eder. Veda Mitolojisi, Hindu tanrıları, tanrıçaları, mitolojik hikayeleri ve ritüelleri içerir.

Avatara kavramı ise, Hinduizm ve bazı Hint felsefelerine dayanan bir inanç sistemidir. Avatara, Sanskritçe bir terim olup "tanrının bedenlenmesi" veya "tanrının dünyevi bir forma bürünmesi" anlamına gelir. Hindu inançlarına göre, Tanrı zaman zaman insan bedenine girerek dünyaya gelir ve belirli bir görevi yerine getirir. Bu Tanrısal varlıklara "avatara" denir.

Veda Mitolojisi, avatara kavramını içeren hikayeleri de barındırır. Örneğin, Lord Vishnu'nun Rama, Krishna ve Buddha gibi tanrısal avatara formları, Veda Mitolojisi içinde yer alan önemli figürlerdir. Bu hikayelerde, Tanrılar insan bedenine girerek dünyada belirli görevleri yerine getirirler.

Avatara kavramı, Veda Mitolojisi ve diğer Hindu metinlerinde sıkça geçen bir kavramdır ve Hindu inanç sisteminin önemli bir parçasını oluşturur. Veda Mitolojisi içindeki mitolojik hikayelerde avatara kavramı üzerine anlatılar bulunabilir ve bu hikayeler, tanrısal varlıkların dünyevi bedenlere girerek belirli rolleri üstlendiğini anlatır.

Veda Mitolojisi, Hinduizm'in en eski dini metinlerinden olan Veda'lar içinde yer alan mitolojik anlatıları ifade eder. Veda'lar, Rigveda, Yajurveda, Samaveda ve Atharvaveda olmak üzere dört ayrı metinden oluşur. Bu metinler, Hint altkıtasının tarih öncesi dönemlerine uzanan köklü bir geleneği yansıtır.

Veda Mitolojisi, birçok tanrı ve tanrıça ile ilgili hikayeleri ve ritüelleri içerir. Bu metinlerde tanrılar, yaratılış, doğa, tanrısal olaylar, ritüeller ve insanın yerine getirmesi gereken dini görevler hakkında bilgiler yer alır. İşte Veda Mitolojisi'nde önemli olan bazı kavramlar ve tanrılar:

Deva ve Asura: İyi tanrılar olarak kabul edilen Deva'lar ve kötü tanrılar olarak kabul edilen Asura'lar, Veda Mitolojisi'nde karşıt güçler olarak temsil edilir. Deva'lar, doğa güçlerini ve iyilikleri temsil ederken, Asura'lar kötülüğü ve karanlığı sembolize eder.

Agni: Agni, ateş tanrısıdır ve Veda metinlerinde önemli bir yer tutar. Ritüellerde kullanılan ateşin tanrısı olarak kabul edilir.

Indra: Indra, gök gürültüsü ve yağmur tanrısı olarak bilinir. Savaş ve kahramanlıkla ilişkilendirilir.

Soma: Soma, tanrısal bir içecektir ve özellikle Samaveda'da önemli bir rol oynar. Ritüellerde kullanılan Soma suyu, tanrılara sunulur ve onların güçlerini yüceltmek için kullanılır.

Varuna ve Mitra: Varuna ve Mitra, adalet ve doğruluk tanrılarıdır. Evrensel düzeni korurlar ve insanların ahlaki davranışlarını denetlerler.

Veda Mitolojisi, Hindu inancının temel unsurlarından biridir ve Hinduizm'in diğer mitolojik sistemlerinin ve inançlarının da temelini oluşturur. Ancak, Veda'lar karmaşık bir yapıya sahip olduğu için, daha fazla detay ve anlatı içermektedirler. Veda Mitolojisi, Hindu dini ve felsefesine derinlemesine bir bakış sunar ve Hinduizm'in inançları, ritüelleri ve kozmolojisi hakkında önemli bir bilgi kaynağıdır.

1937 yılında Türk Büyükelçiliği tarafından Hindistan'a gönderilen ve Atatürk'e hediye edilen Veda mitolojisini temsil eden bir halıdır. Bu halı, Hindu tanrılarının ve mitolojik sahnelerin tasvirlerini içerir ve Veda Mitolojisi'nin sembolik unsurlarını yansıtır.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün ardından dikkatleri üzerine toplayan bu halı, ilginç motiflere sahip.

Dikkatli incelendiğinde ortaya çıkan detaylarıyla halı, bir sır barındırıyor olabilir mi? Dilerseniz halıda yer alan motifleri inceleyerek bu gizemi birlikte çözmeye çalışalım:

Saat: İpek işlemeleri ile oldukça zarif bir tasarıma sahip olan bu Hint halısında öncelikli olarak bir saat işlemesi dikkat çeker. El işçiliği ile özenle dokunmuş bu saatte akrep 9’u, yelkovan ise 7’yi işaret eder.

Filler: Bu kıymetli halı, Hint mitolojisine göre yası temsil edecek şekilde pozisyonlanan fil motifleri ile bezeli. Benzer şekilde saatin sol ve sağ üst köşesinde yer alan kuşlar, kanatları kapalı bir biçimde durur. Yine Hint mitolojisine göre bu imaj, özgürlüğün kısıtlanması anlamı taşır.

Çiçekler: Tüm bu motiflere ek olarak halının geneline hakim bir kasımpatı işlemesi mevcut. Mistik kavramların simgesi haline gelen kasımpatı çiçeği, genelde hüzün ile ilişkilendirilir. Birçok kültürde ölüm çiçeği olarak bilinen kasımpatı, cenaze törenlerinde sıklıkla tercih edilir. Ayrıca ismi ile müstesna bu çiçek, Kasım ayında birdenbire açar.

Şamdanlar: Süslemeleri genelde üst kısımda yoğunlaşan halı, bir de şamdan simgesi barındırır. Saat işlemesinin hemen altında, halının ortasına doğru işlenmiş 10 adet şamdan motifi var. Kasımpatı simgesi ile ilişkilendirilen sayısı ile şamdanların, 10 Kasım tarihini işaret ettiği düşünülebilir.

Kaynaklar

https://perapalace.com/ataturke-hint-mihracesinden-gelen-hediye/

https://www.sabah.com.tr/gundem/2018/11/10/ataturke-hediye-edilen-halida-89-yillik-gizem

https://feeddi.com/avatar-nedir

https://ozhanozturk.com/2018/03/11/avatar-avatara-hint-mitolojisi/

chatgbt ile sohbetler